آیا بیمه مرکزی می‌تواند شرکت‌ها را وادار به پرداخت افت قیمت کند؟

قانون در خصوص این طرح چه می‌گفت؟

بر اساس دستورالعمل ابلاغی بیمه مرکزی، شرکت‌های بیمه‌گر موظف می‌شدند از تاریخ اول دی‌ماه ۱۴۰۳، خسارت ناشی از کاهش ارزش معاملاتی خودرو در اثر تصادف را نیز پرداخت کنند. این پوشش جدید قرار بود بدون دریافت حق بیمه اضافی و از محل بیمه شخص ثالث اعمال شود؛ یعنی بیمه‌گزار هزینه بیشتری برای این پوشش نمی‌پرداخت.

در این قانون آمده بود که اگر خودرویی با عمر کمتر از ۱۰ سال دچار تصادف شود و کاهش ارزش بازار پیدا کند، شرکت بیمه موظف به پرداخت خسارت افت قیمت خواهد بود. نحوه محاسبه هم بر اساس میزان خسارت، سال ساخت، نوع خودرو و قطعات تعویضی انجام می‌شد.

مخالفت سفت و سخت شرکت‌های بیمه

از همان ابتدای ابلاغ این دستورالعمل، بسیاری از شرکت‌های بیمه با اجرای آن مخالفت کردند. دلیل اصلی مخالفت، بار مالی بسیار سنگین این تعهد جدید بود. بر اساس برآوردهای بیمه مرکزی، اجرای این قانون می‌تواند بار مالی بین ۳۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان برای صنعت بیمه ایجاد کند.

شرکت‌های بیمه نیز اعلام کردند که در صورت اجرای این قانون، بدون دریافت حق بیمه اضافی، تراز مالی آن‌ها دچار مشکل می‌شود. برخی شرکت‌ها حتی این بخشنامه را در عمل اجرا نکردند یا با تاخیر زیاد آن را پیاده کردند. همین مقاومت‌ها باعث شد حذف قانون افت قیمت خودرو اتفاق بیفتد.

وضعیت فعلی قانون، بلاتکلیفی و ابهام

با وجود تبلیغات اولیه، مصوبه مربوط به پرداخت خسارت افت قیمت عملاً متوقف شده است. گفته می‌شود این قانون برای بررسی‌های بیشتر و اعمال اصلاحات به عقب بازگردانده شده و فعلاً ملغی‌الاجرا است. با اینکه بیمه مرکزی ابزارهای نظارتی برای الزام شرکت‌ها دارد، اما تا زمانی که قانون به صورت رسمی و شفاف دوباره ابلاغ نشود، امکان الزام قانونی برای پرداخت وجود ندارد.

اگر شرکت بیمه خسارت افت قیمت را پرداخت نکند، چه باید کرد؟

اگر شرکت بیمه از پرداخت خسارت افت قیمت خودداری کند یا آن را به‌صورت ناقص پرداخت کند، در حال حاضر امکان شکایت مؤثر به بیمه مرکزی وجود ندارد؛ چرا که قانون مربوط به الزام پرداخت این نوع خسارت هنوز به‌صورت رسمی و اجرایی ابلاغ نشده است. در چنین شرایطی، دو راهکار پیش روی بیمه‌گزار قرار دارد،

فرد می‌تواند با ارائه مدارک لازم، از طریق شورای حل اختلاف اقدام به طرح شکایت کند و درخواست مطالبه خسارت افت قیمت را ثبت نماید. راهکار مطمئن‌تر، استفاده از بیمه بدنه‌ای است که پوشش افت قیمت خودرو را به‌صورت مشخص در قرارداد درج کرده باشد. این نوع بیمه می‌تواند در صورت بروز خسارت، مبلغ افت قیمت را جبران کند.

خسارت افت قیمت، وعده‌ای که فعلاً به سرانجام نرسیده است

طرح پرداخت خسارت افت قیمت خودرو از محل بیمه شخص ثالث، هرچند در ابتدا با استقبال افکار عمومی مواجه شد، اما به دلیل مخالفت شرکت‌های بیمه و مشکلات مالی، در عمل اجرایی نشد. اگرچه بیمه مرکزی تلاش کرد با ابلاغ بخشنامه‌ای این طرح را به جریان بیندازد، اما به نظر می‌رسد فعلاً اجرای آن متوقف شده و در بهترین حالت، ممکن است در آینده‌ای نامشخص و با اصلاحات جدید دوباره بررسی شود.

در همین راستا، سندیکای بیمه‌گران ایران پیشنهادی را مطرح کرده است که بر اساس آن، خسارت افت قیمت خودرو به عنوان یک پوشش اختیاری و با پرداخت حق بیمه جداگانه ارائه شود. این پیشنهاد با هدف کاهش فشار مالی بر شرکت‌های بیمه و افزایش پیش‌بینی‌پذیری در پرداخت خسارت‌ها شکل گرفته است.

بنابراین، مالکان خودرو در شرایط فعلی نباید انتظار داشته باشند که افت قیمت خودرو از محل بیمه شخص ثالث جبران شود، مگر آنکه در آینده این پوشش به‌طور رسمی و اختیاری وارد بسته‌های بیمه‌ای شود.