زمان واریز دومین مرحله یارانه نقدی مهر ۱۴۰۴ / کالابرگ الکترونیکی کی شارژ می‌شود؟

سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها مطابق با روال ماه‌های گذشته، جدول زمان‌بندی پرداخت مرحله ۱۷۶ یارانه نقدی مربوط به مهر ماه را به شرح زیر اعلام کرد. این پرداخت‌ها بر اساس دهک‌بندی اقتصادی خانوارها انجام می‌پذیرد:

واریز یارانه نقدی مرحله اول (دهک‌های ۱ تا ۳)

دهک‌های اول تا سوم، که کم‌درآمدترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند، بر اساس اطلاعیه‌های رسمی، یارانه نقدی مهر ماه را در تاریخ مشخصی دریافت کرده‌اند:

تاریخ واریز: ساعت ۲۴ روز ۲۵ مهرماه ۱۴۰۴

وضعیت: یارانه واریز شده و از طریق کارت‌های بانکی سرپرستان خانوار قابل برداشت است.

مبلغ: مبلغ استاندارد یارانه نقدی برای هر فرد در این دهک‌ها ثابت مانده است.

واریز یارانه نقدی مرحله دوم (دهک‌های ۴ تا ۹)

دهک‌های میانی جامعه طبق برنامه زمان‌بندی دو مرحله‌ای، یارانه خود را در روز پایانی ماه دریافت خواهند کرد:

تاریخ واریز: ۳۰ مهرماه ۱۴۰۴

وضعیت: واریز برای این دهک‌ها در پایان ماه محقق خواهد شد.

ابهام پیرامون واریز کالابرگ الکترونیکی مرحله پنجم

علیرغم واریز به موقع و منظم یارانه نقدی مهر ماه، وضعیت اجرای کالابرگ الکترونیکی در این ماه با ابهامات جدی مواجه شده است. این ابهامات عمدتاً ناشی از برنامه‌ریزی دولت برای اجرای فاز جدید طرح حمایتی از آبان ماه است.

یکی از مهم‌ترین دلایل سردرگمی، سکوت خبری نهادهای مسئول در قبال واریز کالابرگ الکترونیکی مرحله پنجم (مربوط به مهرماه) است. تاکنون هیچ خبر، اطلاعیه یا زمان‌بندی رسمی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها مبنی بر فعال‌سازی اعتبار کالابرگ مرحله پنجم صادر نشده است.

پیش‌بینی عدم واریز کالابرگ الکترونیکی

بر اساس مشاهدات و عدم صدور دستورالعمل‌های اجرایی جدید، پیش‌بینی می‌شود که کالابرگ الکترونیکی در قالب روال ماهانه گذشته در مهر ماه به حساب سرپرستان واریز نشود. این وضعیت، نشان‌دهنده یک دوره گذار است که در آن دولت در حال آماده‌سازی زیرساخت‌ها و قوانین اجرای طرح جایگزین است.

آغاز طرح کالابرگ جدید از آبان ماه

تأیید رسمی برای تغییر ساختار کالابرگ توسط مقامات دولتی اعلام شده است. این تغییرات اساسی، نقطه عطوفی در سیاست‌های حمایت معیشتی دولت خواهد بود.

احد رستمی، رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان، در اظهاراتی صریح، برنامه دولت را برای فاز بعدی شفاف‌سازی کرد:  طرح کالابرگ جدید و جایگزین از آبان ماه سال جاری (آبان ۱۴۰۴) آغاز خواهد شد. هدف اصلی این طرح، ارتقای سطح معیشت دهک‌های پایین جامعه و همچنین مدیریت بهتر منابع یارانه‌ای کشور از طریق تمرکز بر اقشار نیازمند واقعی است. این بدان معناست که مکانیزم فعلی اعتباری کالابرگ که مبتنی بر یارانه نقدی افراد بود، با یک مکانیزم جدید و احتمالاً با سازوکار اعتباری مستقل‌تر جایگزین خواهد شد.

حذف یارانه‌بگیران پردرآمد

تغییرات ساختاری در حوزه حمایت‌های معیشتی صرفاً محدود به کالابرگ نیست، بلکه هسته اصلی آن بر اجرای کامل قانون هدفمندی یارانه‌ها و هدایت منابع به سمت حمایت‌های هدفمندتر استوار است. منابع حاصل از حذف دهک‌های بالای درآمدی، تأمین‌کننده مالی طرح‌های جدید حمایتی خواهند بود.

تکلیف قانونی حذف دهک‌های پردرآمد

 رستمی بر مبنای مصوبات بودجه‌ای تأکید کرد: بر اساس بودجه مصوب سال ۱۴۰۴، یارانه نقدی دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰ باید به طور کامل قطع شود. منابع مالی حاصل از این حذف‌ها باید مستقیماً صرف پرداخت کالابرگ و حمایت‌های هدفمند از اقشار کم‌درآمد شود. این انتقال منابع، یکی از اهداف کلیدی اصلاحات ساختاری است.

تغییر دهک بندی یارانه

روند حذف یارانه‌بگیران پردرآمد از ابتدای سال جاری آغاز شده و یک فرآیند تدریجی است:  هر ماه، بسته به بررسی مجدد دهک‌بندی‌ها و وضعیت درآمدی خانوارها، حدود ۱ تا ۳ میلیون نفر از دریافت یارانه‌های نقدی حذف می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود که مجموع افرادی که تا پایان سال جاری (اسفند ۱۴۰۴) از چرخه دریافت یارانه نقدی حذف خواهند شد، به حدود ۱۸ میلیون نفر برسد. این حجم عظیم از منابع آزاد شده، زیربنای مالی طرح‌های جدیدی خواهد بود که دولت قصد دارد از آبان ماه اجرا کند.

تغییرات محتوایی و افزایش اعتبار در طرح آبان ماه

نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز بر ضرورت انطباق حمایت‌های غیرنقدی با واقعیت‌های اقتصادی روز جامعه تأکید دارند. تورم بالا نیازمند بازنگری در ارزش واقعی کالابرگ‌ها است. احمد انارکی محمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، اعلام کرد که دولت و مجلس در حال هماهنگی نهایی برای ورود با یک «رویکرد جدید و مؤثرتر» به بحث کالابرگ هستند. این رویکرد جدید بر کارایی بیشتر تمرکز دارد.

تغییر کالاها و اقلام مشمول کالابرگ آبان ۱۴۰۴

یکی از اصلاحات کلیدی در فاز آبان ماه، تغییر در سبد کالاهای اساسی خواهد بود:

تغییرات اساسی: تغییرات اساسی در محتوای کالاهای مشمول بسته حمایتی از آبان ماه اعمال خواهد شد.

هدف: هدف این است که اقلام اساسی مؤثرتر و با ارزش غذایی بالاتر به خانوارها ارائه شوند و کالاهایی که کمتر مورد نیاز فوری هستند، حذف یا جایگزین شوند.

افزایش حیاتی رقم و اعتبار کالابرگ

با توجه به افزایش نرخ تورم و افزایش هزینه‌های زندگی، نیاز به افزایش ارزش اسمی کالابرگ به یک ضرورت تبدیل شده است: نمایندگان بر افزایش رقم و اعتبار کالابرگ تأکید حیاتی دارند، زیرا رقم اعتباری فعلی دیگر با قدرت خرید واقعی خانوارها همخوانی ندارد. پیش‌بینی می‌شود که منابع مورد نیاز برای این افزایش اعتبار، مستقیماً از محل صرفه‌جویی ناشی از حذف یارانه‌بگیران پردرآمد (دهک‌های ۸ تا ۱۰) تأمین شود تا هدفمندسازی حمایت‌ها محقق گردد.

تحولات ساختاری در نظام یارانه‌ای کشور

در حالی که واریز یارانه نقدی مهر ماه طبق برنامه و زمان‌بندی مشخص (۲۵ و ۳۰ مهرماه) پیش رفت و ثبات نسبی در این بخش مشاهده می‌شود، تمرکز اصلی دولت و مجلس بر اجرای طرح کالابرگ جدید و متحول شده از آبان ماه است. این طرح جدید با تأمین مالی از محل حذف حدود ۱۸ میلیون نفر از یارانه‌بگیران پردرآمد، و همچنین وعده افزایش اعتبار و بازنگری در سبد کالاهای مشمول، با هدف مقابله مؤثرتر با اثرات تورم و حمایت هدفمندتر از اقشار آسیب‌پذیر جامعه، در حال آماده‌سازی نهایی است. مهر ماه ۱۴۰۴ به عنوان ماه انتظار برای این تحولات ساختاری در نظام یارانه‌ای کشور تلقی می‌شود.