ماجرای کاشی‌فروشی در مسجد جامع عباسی اصفهان صحت دارد؟

مدتی است که در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها پست‌هایی مبنی بر فروش کاشی در مسجد امام (ره) دست‌به‌دست می‌شود، پست‌هایی که هرکدام روایتی از فروش کاشی در این شاهکار تاریخی جهان اسلام را نقل می‌کند، عده‌ای عنوان می‌کنند که کاشی‌های اصل این مسجد توسط مرمتگر با قیمت بالا در قالب فروشگاه کاشی در خود مسجد مخفیانه به فروش می‌رسد، عده‌ای ادعا دارند که شأن این مکان تاریخی با ایجاد فروشگاه کاشی پایین آمده است و عده‌ای از ناکارآمدی نهاد‌های متولی و فروش بدون مجوز این محصولات سخن می‌گویند. هرچه هست بلوای فروش کاشی در مسجد امام (ره) در فضای مجازی داغ است و هرکس روایت و واکنش خود را دارد.

علیرضا ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان درباره موضوع فروش کاشی، داخل مسجد جامع عباسی اظهار کرد: کاشی‌فروشی یک امر پذیرفته‌شده نیست و فروش کاشی‌های تاریخی صحت ندارد، اما در بسیاری از مجموعه‌های فرهنگی همچون مسجد جامع عباسی قطعه‌ای تحت عنوان یادبود یا یادگار فروخته می‌شود که در همه‌جا نیز مرسوم است، شاید این یادبود‌ها قطعه‌ای از کاشی باشد، اما باید این مسئله را برای اذهان عمومی شفاف‌سازی کرد که به‌هیچ‌وجه کاشی‌های گنبد یا کاشی‌های تاریخی به فروش نمی‌رسد. شاید بار‌ها شاهد این امر بوده‌ایم که هنگامی‌که بخشی از صحن علی بن موسی‌الرضا (ع) یا کربلا یا نجف مرمت می‌شود، ممکن است بخشی از کاشی‌های غیرقابل استفاده در مرمت به‌عنوان تبرک و یادبود استفاده شود.

وی افزود: در حوزه‌های گردشگری نیز به همین شکل است. به عنوان مثال چند سال پیش شهرداری اصفهان طی یک اقدام فرهنگی مقدار اندکی از آب زاینده‌رود را به‌طور نمادین در یک ظرف ارزشمند خاتم‌کاری شده قرار داد، بنابراین این قبیل کارها. مرسوم است حتی در مکان‌های تاریخی مجموعه‌هایی وجود دارد که در راستای یادبود و یادگاری، تکه‌ای از نقاشی یا آثار دست هنرمندان به فروش می‌رسد و در مکان‌های تاریخی اصفهان نیز همچون مسجد امام (ره) و میدان نقشه جهان این مهم اتفاق می‌افتد.

فروش کاشی‌های ارزشمند تاریخی مسجد امام (ره) صحت ندارد

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان تصریح کرد: باید اطلاع‌رسانی شود که به‌هیچ‌وجه کاشی ارزشمند و تاریخی سالم به فروش نمی‌رسد و پیمانکاران و هنرمندان خود را مکلف به رعایت این قاعده می‌دانند و نسبت به حفظ و حراست از آثار تاریخی متعهد هستند و اجازه وقوع چنین اتفاقاتی را نمی‌دهند.

وی در ارتباط با عرضه و فروش محصولات در بنا‌های تاریخی همچون مسجد امام توضیح داد: این امر چه اشکالی دارد؟ وقتی در فضا‌های تاریخی بخشی از آثار هنرمندان در حوزه تبلیغاتی و صنایع‌دستی به فروش رسانده می‌شود، بسیاری از گردشگران خارجی که به این قبیل فضا‌ها علاقه‌مند هستند، از آن استفاده می‌کنند؛ پس می‌توان گفت که این کار به نحوی کمک‌کننده، معرفی‌کننده و رونق‌بخش فضا‌های تاریخی و فرهنگی است.

ایزدی درباره فروش و عرضه محصولات از سوی پیمانکار مرمت‌کننده گنبد مسجد جامع عباسی در فضای مسجد گفت: این فرد فروشنده نیست. بعضی از افراد علاقه‌مندند و تکه‌هایی از کاشی را برمی‌دارند، اما اکنون مدت‌ها است که این اتفاق نمی‌افتد، مجموعه‌ای در این محل مستقر است که آثاری را به فروش می‌رساند، اما این آثار، اما کاشی تاریخی نیست.

تاریخچه مسجد جامع عباسی اصفهان

این مسجد به دستور شاه عباس و با هزینه خود و با سرمایه او ساخته شد. او ساواب (منافع دینی) ساخت مسجد را به جدش شاه طهماسب اول تقدیم کرده است. ساخت این مسجد بین سال های 1588 تا 1629 میلادی آغاز شد و بین سال های 1629 تا 1642 میلادی توسط دیگر پادشاهان صفوی به پایان رسید. این بنا در تاریخ 15 دی ماه 1331 به عنوان میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.