دود غلیظ بر فراز دماوند برای جذب توریست بود!
انتشار یک ویدئو در اینستاگرام، شایعاتی درباره فعال شدن آتشفشان دماوند به راه انداخت؛ مهدی زارع، زمین‌شناس میگوید فعالیت‌های کنونی دماوند صرفاً انتشار گاز و بخار طبیعی است و نشانه‌ای از فوران قریب‌الوقوع وجود ندارد.
به گزارش عرشه آنلاین، رویداد ۲۴ نوشت: انتشار یک ویدئو از قله دماوند در صفحه اینستاگرامی یک فعال گردشگری، بار دیگر نام بلندترین قله کشور را به صدر اخبار آورد و به شایعاتی درباره فعال شدن آن دامن زد. اما کارشناسان زمین‌شناسی می گویند این تصاویر جنبه جذب توریست داشته و با واقعیت‌های علمی فاصله دارد.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی در گفت‌وگو با رویداد۲۴ درباره این تصاویر توضیح داده و میگوید: «دماوند فعالیت دودخانه‌ای مداوم در نزدیکی دهانه قله خود دارد که گاز‌هایی مانند دی‌اکسید گوگرد (SO₂)، سولفید هیدروژن (H₂S) و بخار آب را منتشر می‌کند. این گاز‌ها از منافذی با دمای بین ۵۰ تا ۱۷۵ درجه سانتیگراد آزاد می‌شوند. دهانه قله حاوی رسوبات گوگردی است و گاهی اوقات ستون‌های قابل مشاهده‌ای از بخار و گاز را آزاد می‌کند. در سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۹۱، افزایش انتشار گاز مشاهده شد که به دلیل نفوذ ذوب شدید برف به سنگ‌های داغ و تبدیل آنها به بخار بود و همین امر موجب خروج ستون دود می شد.»
او ادامه می دهد: در دامنه‌ها نیز آب گرم لاریجان یکی از نشانه های گرمای آتشفشانی زیرسطحی است که آب و گاز‌های غنی از مواد معدنی را آزاد می‌کند. خوشه‌ای از زلزله‌های کوچک می‌توانند به دلیل نفوذ ماگما، حرکت سیال یا تغییرات تنش در پوسته رخ دهند و با فعالیت هیدروترمال یا ماگمایی در زیر آتشفشان مرتبط باشند. موقعیت گسل‌های منطقه در پیرامون سامانه آتشفشان دماوند، نمایانگر فعالیت‌های لرزه‌ای در ارتباط با تحولات گدازه در اتاق ماگمایی دماوند است.
زارع دماوند را یک آتشفشان در حال خواب (dormant) ولی فعال طبقه‌بندی کرده و می گوید: آخرین فوران آن حدود ۷۳۰۰ سال پیش رخ داده است، اما انتشار مداوم گاز و چشمه‌های آب گرم نشان می‌دهد که هنوز یک توده ماگمایی در حال خنک شدن در زیر سطح وجود دارد.
به گفته این زمین شناس در حال حاضر پایش دماوند بر ژئوشیمی گاز، فعالیت لرزه‌ای و ویژگی‌های حرارتی برای تشخیص نشانه‌های ناآرامی متمرکز است و هیچ هشدار فورانی برای دماوند صادر نشده است.
او تاکید کرده «این فعالیت‌ها در حال حاضر نشان‌دهنده فوران قریب‌الوقوع نیستند، اما بر نیاز به پایش مداوم تأکید می‌کنند.»
مهدی زارع ظهر شنبه همزمان با انتشار تصاویر ستون دود از دماوند تصویر زنده ای از این قله در اینستاگرام خود منتشر کرده که هیچ نشانه ای از دود یا بخار یا حتی ابر بر فراز آن دیده نمی شود.
زارع علاوه بر توضیح وضعیت زمین‌شناسی دماوند، بر ظرفیت‌های توسعه‌ای این آتشفشان نیز تأکید می‌کند: «فعال بودن دماوند می‌تواند تأمین‌کننده انرژی پاک برای ایران باشد. استفاده از انرژی زمین‌گرمایی (ژئوترمال) در جهان برای تولید انرژی رایج بوده است. اولین نیروگاه زمین‌گرمایی با آزمایش نخستین ژنراتور زمین‌گرمایی توسط پرنس پیرو گنوری کونتی در ایتالیا و با روشن کردن یک لامپ شروع شد. سال ۱۹۱۱ نخستین استفاده تجاری از انرژی زمین‌گرمایی در همین محل آغاز شد. سپس ژنراتور‌های آزمایشی در ژاپن و شمال کالیفرنیا (در منطقه آبفشان‌های ژیزرس) ساخته شد. سال ۱۹۵۸ نیوزیلند هم به جمع سازندگان نیروگاه‌های تجاری زمین‌گرمایی اضافه شد.»
آمارها نشان می دهد اکنون در ۲۰ کشور دنیا از انرژی زمین‌گرمایی حدود ۱۱ گیگاوات برق (حدود یک درصد مصرف کنونی جهان) تولید می‌شود. ظرفیت تولید در آینده بین ۳ تا ۱۸۰ برابر تولید کنونی برآورد شده است. انواع نیروگاه‌های زمین‌گرمایی در سه رده بخار خشک (Dry Steam)، بخار سیال (Flash Steam) و سیکل دوگانه (Binary Cycle) تقسیم‌بندی می‌شوند. به علت مشکلات اخیر در تولید انرژی، نوسانات شدید قیمت نفت و همچنین انفجار در نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما در زلزله و سونامی ۲۰ اسفند ۱۳۹۰ ژاپن، در دنیای کنونی به انرژی زمین‌گرمایی توجه ویژه‌ای می‌شود. بیشتر کشور‌های اروپای مرکزی و غربی نیز برای بهره‌برداری از انرژی‌های نو (به‌ویژه ژئوترمال) سرمایه‌گذاری‌های وسیعی آغاز کرده‌اند. برای نمونه، نیروگاه زمین‌گرمایی شولتز سو فوره در شمال استان آلزاس فرانسه (نزدیک مرز آلمان) پس از یک سرمایه‌گذاری ۲۳ ساله در سال ۲۰۱۰ به بهره‌برداری رسید و از پاییز همان سال با تولید ۱.۵ مگاوات برق وارد شبکه برق فرانسه شد.
به گفته این استاد زمین‌شناسی، ایران هم از سال ۱۳۵۴ مطالعات گسترده‌ای برای شناسایی پتانسیل‌های انرژی زمین‌گرمایی در نواحی شمال و شمال‌غرب کشور در محدوده‌ای به وسعت ۲۶۰ هزار کیلومتر مربع انجام داده است: «سرمایه‌گذاری اولیه در این زمینه در محدوده آتشفشان‌های دماوند صورت گرفته و لایه‌هایی با حرارت بالای ماگما در عمق‌های ۳ تا ۴.۵ کیلومتر و ۶ تا ۸ کیلومتر شناسایی شده است. برآورد‌های اولیه دمای این لایه‌ها را بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد نشان می‌دهد.»
زارع در پایان می‌افزاید: «خوبی این شایعه اخیر آن بود که بار دیگر دماوند را به صدر اخبار آورد. البته باید تأکید کرد عکس منتشرشده جعلی و برای جذب توریست ساخته شده بود و هیچ نشانه‌ای از فوران قریب‌الوقوع در دماوند وجود ندارد.»
ارسال نظر