«مرغ تریاکی» و «مرغ با طعم تریاک»؛ ماجرا چیست؟

واقعیت‌ این است که اعضای خانواده‌های مدیران، مالکان و مسئولان مرغداری‌ها هم از همین گوشتی مرغی که به بازار عرضه می‌شود می‌خورند و هیچ چیزی برای پنهانکاری در بین نیست

تشابه اسمی‌ تنها وجه اشتراکی است که «مرغِ تریاکی» و «مرغ با طعمِ تریاک» با هم دارند، تفاوتشان، اما از زمین تا آسمان است.

«مرغِ تریاکی» غذای لذیذی است که آشپزان برای پختنش مقادیر معینی سیر و پیاز، عسل، سرکه، ادویه، سس سویا و... را با گوشت مرغ ترکیب می‌کنند و هیچ ربطی با تریاک ندارد، اما «مرغ با طعمِ تریاک» برچسب اخبار ضد و نقیضی است که به استفاده از تریاک در رژیم غذایی برخی واحد‌های مرغداری و چیزخور کردن مرغ‌ها مربوط می‌شود.

این روز‌ها همان اندازه که با بیشتر دانستن از «مرغِ تریاکی» می‌تواند اشتهای مخطبان اخبار را بیشتر کند؛ بیشتر دانستن از مرغ با طعم تریاک دلیلی برای کور شدن اشتها خواهد بود.

نوشتن و حرف زدن از مرغ تریاکی کاری است که برای انجامش کسی بهتر از آشپزان و کارشناسان تغذیه نیستند، اما در مواردی مثل حالا که قرار است مرغ با طعم تریاک سوژه باشد، مرغداران و دامپزشکان افراد مناسب‌تری برای گفتن از چیزخورشدن مرغ‌ها هستند.

داستان از کجا آغاز شد؟

ادعای استفاده دارویی از تریاک در برخی واحد‌های مرغداری خبری بود که چند روز پیش منتشر و به فاصله کوتاهی به یکی از اخبار پربازدید فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد؛ از قرار معلوم حل کردن تریاک در آب آشامیدنی و خوراندنش به طیور، یک راه حلی قدیمی‌ و غیر علمی‌ است که هنوز صاحبان مرغداری‌ها برخی اوقات از آن برای تسکین درد و مقابله با بیماری‌های شایع در طیور استفاده می‌کنند

رژیم تریاک؛ رویه‌ای قدیمی‌ و نادر

در کنار صحبت‌های حمید فاضلی، توضیحات بهروز احمدی، دامپزشک هم برای علاقمندان به اخبار مرغ با طعم تریاک چندان خالی از توجه نیست؛ او می‌گوید: طبق مقررات دام‌ها و طیور باید از یک رژیم غذایی و دارویی علمی‌ و استاندارد پیروی کنند؛ دامپزشک از لحظه تولد تا کشتار باید بر این فرآیند نظارت داشته باشد، اما دور از انتظار نیست که‌ این مقررات هم مانند بسیاری مقررات دیگر درهمه جا به صورت کامل رعایت نشود.

به گفته او، تریاک ماده مخدری با کاربری داروی آرامبخش است؛ همانطور که در شایعات منتشر شده آمده است‌ این ماده ناخوشی را درمان نمی‌کند، اما خاصیت تسکین دردش باعث می‌شود تا بیمار مصرف کننده به نظر مقاوم برسد؛ در باور عامه و سنتی هنوز تریاک خاصیت دارویی دارد؛ طرفداران طبابت غیر مدرن و غیر علمی‌ ممکن است‌ این ماده مخدر را برای درمان ناخوشی هر جاندار و موجود زنده‌ای تجویز کنند و طبیعی است که با چنین موقعیتی، هرگونه بهبودی و موفقیت به پای تریاک نوشته شود؛ همه‌ این‌ها نتیجه رسوبی است که باور‌های عامی و غیر علمی‌ بر برخی دامداری‌ها داشته‌اند؛ واقعیت‌ این است که وقتی مالک یک مرغداری خطر شیوع بیماری را حس می‌کند و برای مقابله با آن راهی نمی‌یابد به ناچار به استفاده کردن از روش‌‌های غیر علمی‌ کشیده می‌شود؛ این اتفاق ممکن است حتی در موارد نادرتر در برخی دامداری‌ها بیفتاد؛ بنابراین نمی‌توان با قطعیت گفت که همه مرغداری‌ها تریاک را در آب حل می‌کنند.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور، در واکنش به بازگشت شایعاتی درباره مرغ هورمونی و مرغ تریاکی، تأکید کرد: هیچ‌گونه هورمون یا ماده مخدر در صنعت طیور ایران استفاده نمی‌شود و این حرف‌ها مربوط به یک شیطنت قدیمی است و از نظر علمی، اقتصادی و نظارتی اساساً امکان چنین کاری وجود ندارد.

به گزارش خبرآنلاین از ایسنا، بازگشت شایعات قدیمی درباره «مرغ تریاکی» و «مرغ هورمونی» بار دیگر توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده است؛ شایعاتی که هر چند سال یک بار در شبکه‌های اجتماعی و گفت‌وگوهای غیررسمی مطرح می‌شوند اما هر بار نیز از سوی مسئولان و کارشناسان رد شده‌اند. این‌بار نیز علیرضا رفیعی‌پور - رئیس سازمان دامپزشکی کشور - در گفت‌وگویی با صداوسیما با صراحت اعلام کرد که نه هورمون و نه مواد مخدر در هیچ مرحله‌ای از صنعت مرغداری ایران کاربردی ندارند و اساساً استفاده از آنها ممکن نیست. او یادآور شد که مطرح شدن چنین ادعاهایی به یک «شیطنت» یا سوءبرداشت مربوط است؛ ماجرایی که ریشه آن به حدود شش تا هفت سال قبل برمی‌گردد و در همان زمان نیز به طور کامل تکذیب شده بود.

از منظر علمی نیز، فیزیولوژی طیور به گونه‌ای است که مواد مخدری مانند تریاک هیچ نقشی در رشد آن‌ها ندارد و برعکس، مصرف چنین موادی می‌تواند موجب ضعف سیستم ایمنی، افزایش بیماری‌ها و حتی تلفات شود. در مورد هورمون هم موضوع روشن‌تر است؛ تزریق هورمون به مرغ نه تنها عملیاتی و مؤثر نیست، بلکه از نظر اقتصادی نیز غیرمنطقی است. برای واحدهایی که ماهانه صدها هزار قطعه جوجه‌ریزی دارند، استفاده از چنین موادی عملاً میلیاردها تومان هزینه اضافی ایجاد می‌کند بدون آنکه کوچک‌ترین کمک تولیدی داشته باشد. به همین دلیل، متخصصان صنعت طیور سال‌هاست تأکید می‌کنند که رشد سریع طیور مدرن نه به دلیل هورمون، بلکه نتیجه ترکیبی از اصلاح نژاد، تغذیه غنی‌شده، مدیریت بهداشتی و واکسیناسیون اصولی است.

رفیعی‌پور در توضیح بیشتر بر این نکته تأکید کرده که هر دارو یا واکسنی که در صنعت دام و طیور استفاده می‌شود باید دارای مجوز رسمی، شماره رهگیری و کیفیت تأیید شده باشد. سازمان دامپزشکی کشور بر زنجیره تولید تا مصرف نظارت دارد و در صورت مشاهده کوچک‌ترین انحراف، واحد متخلف جریمه یا تعطیل می‌شود. بنابراین، ورود هر ماده غیرمجاز ـ از جمله مواد مخدر ـ نه تنها مقرون‌به‌صرفه و منطقی نیست، بلکه از نظر نظارتی نیز کاملاً امکان‌ناپذیر است.

واقعیت این است که صنعت مرغداری ایران یک صنعت علمی و مبتنی بر استانداردهای شناخته‌شده جهانی است؛ استانداردهایی که سال‌هاست بر مبنای آن‌ها تولید مرغ در سراسر جهان انجام می‌شود. تداوم شایعاتی مانند «مرغ هورمونی» و «مرغ تریاکی» بیش از آنکه واقعیتی را بازتاب دهد، حاصل بی‌اطلاعی نسبت به شیوه‌های نوین پرورش و نیز جذابیت رسانه‌ای این دست موضوعات است. کارشناسان می‌گویند آگاهی‌بخشی عمومی و گفت‌وگوی شفاف می‌تواند بهترین راه برای پایان دادن به چرخه انتشار این شایعات باشد.