پسر ترسناک در راه ایران /ال‌نینو قوی با پاییز و زمستان جهنمی به ایران می رسد؟

ال نینو به ایران می سد؟ ال نینو در زبان اسپانیایی به معنای پسر کوچک است. ال نینو، یک رویداد اقلیمی بزرگ است که بر اثر تغییراتی در جریان‌های اقیانوسی در اقیانوس آرام ایجاد می‌شود.  پدیده آب‌وهوایی ال نینو  ایران را تحت تاثیر قرار می دهد

آیا «ال‌نینو» به ایران نزدیک می‌شود؟

شواهد و داده‌های جدید از سازمان‌های هواشناسی جهانی نشان می‌دهد که پدیده ال‌نینو، در حال نزدیک شدن به منطقه است و ممکن است تاثیرات مهمی بر وضعیت اقلیمی ایران به خصوص در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ داشته باشد. این پیش‌بینی‌ها بر اساس مدل‌های جهانی و تحلیل‌های اقلیمی سازمان‌هایی مانند NOAA و ECMWF صورت گرفته و تغییرات آب و هوایی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت.

پیش‌بینی بارندگی‌های شدید در جنوب و شرق کشور بررسی الگوی اقلیمی سال‌های گذشته که با پدیده ال‌نینو همراه بوده است (مانند سال‌های ۱۹۹۷-۱۹۹۸ و ۲۰۱۵-۲۰۱۶)، نشان‌دهنده افزایش بارش‌های شدید و رگباری در بخش‌های جنوبی، جنوب‌غربی و شرقی ایران است. استان‌هایی همچون خوزستان، فارس، بوشهر، هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد، در ماه‌های آبان، آذر و دی احتمالا به طور قابل توجهی بارندگی بیشتری را تجربه خواهند کرد. این بارش‌ها به ویژه در حوضه‌های آبریز رودخانه‌های جنوب و جنوب‌شرق کشور ممکن است به وقوع سیلاب‌های ناگهانی منجر شود. از طرف دیگر، افزایش باران در مناطق مرکزی و شرقی ایران فرصت مهمی برای احیای منابع زیرزمینی و تالاب‌های خشک شده ایجاد خواهد کرد. در مقابل، مناطق شمالی کشور مانند سواحل دریای خزر، احتمالاً با کاهش بارندگی و افزایش دمای هوا روبرو خواهند شد که این تغییرات می‌تواند مشکلاتی در مدیریت منابع آبی و برنامه‌ریزی‌های زراعی این مناطق ایجاد کند. زمستان گرم‌تر از نرمال و چالش‌های جدید مدل‌های میان‌مدت هواشناسی نشان می‌دهند که زمستان پیش‌رو در مناطق گوناگون ایران گرم‌تر از حالت نرمال خواهد بود. به عبارت دیگر، میانگین دمای هوا حدود ۱ تا ۲ درجه بیشتر از سطح معمول خواهد بود. این افزایش دما باعث کاهش بارش برف در ارتفاعات زاگرس و البرز و تبدیل آن به بارش باران می‌شود. تغییر در نوع بارش (از برف به باران) می‌تواند ذخایر آبی ایران مانند سدهای کرج، لار و زاینده‌رود را تحت تاثیر قرار دهد. این تغییرات ذخایر برفی کشور که منبع آبی مهمی برای فصل‌های آینده به شمار می‌آید، به صورت مستقیم کاهش می‌دهند. مخاطرات اقلیمی و چالش‌های مدیریتی پدیده ال‌نینو با خود مخاطراتی را به همراه خواهد داشت که نیازمند مدیریت جدی و هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی است. از جمله این مخاطرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سیلاب‌های گسترده در جنوب و جنوب‌شرق ایران به دلیل بارندگی‌های ناگهانی و شدید

کاهش ذخایر برفی و اثرات آن بر تامین آب برای فصل‌های گرم آینده

احتمال آسیب دیدن زیرساخت‌های شهری و روستایی در مناطق دارای وضعیت زیرساختی ضعیف

کاهش بهره‌وری کشاورزی در مناطق شمال کشور در پی کاهش بارندگی و افزایش دما

اقدامات و توصیه‌های مدیریتی با تمام مخاطراتی که پدیده ال‌نینو ممکن است ایجاد کند، می‌توان به آن به عنوان فرصتی برای مدیریت منابع طبیعی و بازسازی اکوسیستم‌های آسیب دیده نگاه کرد. اقدامات پیشنهادی در این خصوص عبارتند از:

دستگاه اجرایی اقدام پیشنهادی

سازمان مدیریت بحران آمادگی برای مدیریت سیلاب‌ها و پیشگیری از خسارات احتمالی

وزارت جهاد کشاورزی به‌روزرسانی الگوی کشت زمستانه با توجه به احتمال تغییرات اقلیمی

شرکت مدیریت منابع آب ایران طراحی برنامه جامع برای ذخیره‌سازی آب سدها و مدیریت منابع زیرزمینی

نتیجه‌گیری: فرصت‌های پیش‌رو با مدیریت بهینه پاییز و زمستان سال ۱۴۰۴ با چالش‌ها و فرصت‌های ناشی از پدیده ال‌نینو همراه خواهد بود. مدیریت منابع آبی، کاهش خسارات ناشی از سیلاب‌ها و افزایش بهره‌وری مناطق کشاورزی، نیازمند هماهنگی موثر میان نهادها و دستگاه‌ها است. در صورتی که کشور بتواند با دیدگاهی علمی و مدیریتی از تغییرات اقلیمی ال‌نینو بهره‌برداری بهینه کند، بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی کنونی به فرصتی برای بازسازی منابع طبیعی تبدیل خواهد شد./ فارس